Literatür Taraması Nedir ve Nasıl Yapılır?

Literatür taraması, herhangi bir araştırma sürecinin temel taşlarından biridir. Peki, literatür taraması tam olarak nedir ve nasıl etkili bir şekilde yapılır? Bu yazıda, literatür taramasının önemini, adımlarını ve akademik çalışmalarda nasıl kullanıldığını basit ve anlaşılır bir dille açıklayacağız.

Literatür Taraması Nedir?

Literatür taraması, belirli bir konu hakkında daha önce yapılmış çalışmaları inceleyerek, mevcut bilgi birikimini analiz etme sürecidir. Bu süreç, araştırmacıların konuyla ilgili boşlukları belirlemesine, yeni sorular sormasına ve araştırma yöntemlerini şekillendirmesine yardımcı olur. Literatür taraması, akademik makalelerden kitaplara, tezlerden konferans bildirilerine kadar geniş bir yelpazede kaynakları kapsar.

Literatür Taramasının Önemi

1. Bilgi Eksikliklerini Belirleme: Daha önce yapılmış çalışmaları inceleyerek, araştırmanızda ele alınmamış alanları tespit edebilirsiniz.
2. Araştırma Yöntemlerini Geliştirme: Benzer çalışmaların yöntemlerini analiz ederek, kendi araştırmanız için en uygun yöntemi seçebilirsiniz.
3. Teorik Çerçeve Oluşturma: Literatür taraması, araştırmanızın teorik temelini oluşturmanıza yardımcı olur.
4. Kaynakça Oluşturma: Güvenilir kaynaklara dayalı bir literatür taraması, çalışmanızın akademik saygınlığını artırır.

Literatür Taraması Nasıl Yapılır?

1. Konuyu Belirleme: Öncelikle araştırma konunuzu net bir şekilde tanımlayın. Konunuz ne kadar spesifik olursa, literatür taraması o kadar odaklı olacaktır.
2. Anahtar Kelimeleri Belirleme: Konunuzla ilgili anahtar kelimeleri ve terimleri listeleyin. Bu kelimeler, veritabanlarında arama yaparken size rehberlik edecektir.
3. Kaynak Tarama: Akademik veritabanları (Google Scholar, Akademik Kılavuz, PubMed, Web of Science gibi) üzerinden anahtar kelimelerinizi kullanarak tarama yapın.
4. Kaynakları Filtreleme: Bulduğunuz kaynakları yayın yılı, yazarın itibarı ve çalışmanın kalitesi gibi kriterlere göre filtreleyin.
5. Kaynakları Analiz Etme: Seçtiğiniz kaynakları okuyun, özetleyin ve araştırmanızla nasıl ilişkilendirebileceğinizi düşünün.
6. Literatürü Sentezleme: Elde ettiğiniz bilgileri bir araya getirerek, araştırmanızın teorik çerçevesini oluşturun.

Literatür Taramasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Güncel Kaynaklar: Özellikle hızla değişen alanlarda, son 5 yıl içinde yayınlanmış kaynaklara öncelik verin.
• Güvenilir Kaynaklar: Hakemli dergilerde yayınlanmış makaleler ve tanınmış yayınevlerinden çıkan kitaplar gibi güvenilir kaynakları tercih edin.
• Tarafsız Yaklaşım: Literatür taraması yaparken, önyargılarınızdan arınmış ve tarafsız bir yaklaşım sergileyin.

Literatür Taramasının Akademik Çalışmalardaki Yeri

Literatür taraması, tezler, makaleler ve araştırma projeleri gibi akademik çalışmaların vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu süreç, araştırmanızın geçerliliğini artırır ve okuyuculara konu hakkında kapsamlı bir bakış açısı sunar. Ayrıca, literatür taraması, araştırmanızın orijinalliğini ortaya koymanın en etkili yollarından biridir.

Sonuç

Literatür taraması, akademik çalışmaların temelini oluşturan ve araştırmacılar için yol gösterici bir süreçtir. Doğru adımlarla yapıldığında, hem araştırmanızın kalitesini artırır hem de konuya dair derinlemesine bir anlayış geliştirmenizi sağlar. Unutmayın, iyi bir literatür taraması, başarılı bir araştırmanın anahtarıdır!